عاشیق ها و سازشان در فرهنگ آذربایجان

"اوزان لار" و "قوپوزلاری "(به بهانه برگزاری جشنواره آئین سنتی بیله سوار)

عاشیق هادر رسائی زندگی فرهنگی مردم ف نقش بسزایی داشتند .مردم در عروسی ها و جشن ها ، داستانها و منظومه های عاشیق هارا با علاقه وصف ناشدنی گوش می دادند و تآثیر فراوانی میگرفتند .عموما عاشیق ها پس از پیش در آمد کوتاهی ، آهنگی مناسب با مضمون داستان می نواختند وآغاز به بازگویی آن می کردند.

در اثر صمیمیت عاشیق ها و صداقت آنان به مردم وآمالشان ، ضرب المثلهایی نظیر «عاشیق پدر مردم است » ، «عاشیق هر جامکان دارد» ، « عاشیق از آن ماست» و..و..غیره به وجود آمد.

"اوزان ها" در میان افراد قبیله ها از احترای خاص برخوردار بودند .این خنیاگران ، "قوپوز " بردست،ایل به ایل و اوبه به اوبه می گشتند و نام سرفرازان قبایل را در سروده های خود جاودانی می کردند .منظومه می سرودند ،داستان می گفتند ،و در عین حال به مثابه "ریش سفید"و دانای قوم مردم را در حل دشواری های زندگی یاری می نمودند "اوزان ها " نیاکان "عاشیق " های کنونی بودند و نام آورترین وماهر ترین آنان " دده"نامیده می شدند .حماسه های نامبردار "دده قورقود " نیز از آثارخلاق این "اوزان " هاست ...........

عاشیق ها تا به امروز، در طول قرون متمادی،همیشه با ساز و آوازخود، در زندگی مردمان این دیار ، حضوری فعال داشته و شریک غم ها وشادی های آنان بوده اند واین حضور زنده نه تنهادر بالندگی زبان و ادبیات شفاهی مردم آذربایجان ، تاثیر شگرفی داشته ، بلکه جزء تفکیک ناپذیر فرهنگ این سرزمین گشته است .چرا که عاشیق ها نه فقط بازگو کننده آرزوها ، احساسات و عواطف همزبانانشان هستند بلکه فریادگروطنخواهی وعدالت طلبی های آنان نیز می باشندو به همین علت است وقتی که صدای عاشیق ، با زخمه سازسهم آوا می شود ، دیگر در پهنه حضور آدمها کسی نیست تا به خود فکر کند و همه با آواز و ساز او ، تا بی نهایت همسفر میشوند .

رها ازبندتن وتنهایی به میان قرن های اندوه و غم و شادی میروند و وقتی شور آواز به اوج میرسد ، قطره اشک هایی است که از دالان تنگ گونه ها راه به پایین پیدا می کند:

اسبم ، سازم ، وطنم

ما چهار تنیم و یک جان

دشمن ، جانم را بگیر..اما

اسبم ،سازم ، وطنم را نمی دهم

هر فرازو فرود عاشیق ها و هرمقام از دویست و چند مقام نوای عاشیق ها ، آتش به جان همگان وی اندازد و این اندوخته ای از عشق هر عاشیق است .( ادامه دارد )